Pokrzywa i jej właściwości lecznicze w Ajurwedzie i TCM

Pokrzywa to potężne źródło witamin i minerałów. Istna ziołowa magia! Ta wiosenno-letnia bylina już teraz wygląda do nas z głębi gleby, a niebawem całkowicie uraczy nas swoją obecnością. Pokrzywa ma niezliczone właściwości lecznicze, a w poniższym wpisie dowiesz się również, jak prezentuje się na tle Ajurwedy i Tradycyjnej Medycyny Chińskiej.

Pokrzywa – podstawowe informacje

Pokrzywę pamiętam jeszcze z czasów dzieciństwa. Zmora przechadzek po łąkach i parkach. Pamiętam jak babcia mówiła, że gdy poparzysz się pokrzywą, nie będą dokuczać Ci dolegliwości reumatyczne. Wtedy jeszcze nie wiedziałam, czym jest reumatyzm, ale poczułam, że z pokrzywą poznamy się bliżej w przyszłości.

Pokrzywa zwyczajna pochodzi z rodziny roślin pokrzywowatych. Dziko występuje głównie w Europie, obu Amerykach oraz Azji, ale rozsiana została niemal po całym świecie. Pokrzywa jest rośliną wieloletnią i dość łatwą w uprawie. Jest odporna na niezbyt intensywne mrozy i złe warunki atmosferyczne, dlatego pojawia się już wtedy, gdy na zewnątrz nie panuje jeszcze wiosenna aura. Młode liście pokrzywy są bardzo przydatne podczas wiosennego detoksu organizmu.

Dla niektórych pokrzywa to uciążliwy chwast, który trudno zwalczyć.  Bywa, że pokrywa większość gleby, szybko rośnie, a krótkie cykle wegetacyjne sprawiają, że odrasta wciąż i wciąż. Dla zielarzy to świetna informacja – dla ogrodników i rolników również niekoniecznie zła. Okazuje się, że pojawianie się pokrzywy w miejscach upraw może (podobnie, jak w przypadku konopi) poprawić jakość gleby, które zostały zanieczyszczone poprzez stosowanie np. azotanów i fosforanów. Dodatkowo w ogrodnictwie znane są opryski z pokrzywy, które chronią rośliny np. przed mszycami.

Pokrzywa – skład chemiczny

Skład chemiczny pokrzywy różni się w zależności od miejsca występowania i oczywiście odmiany. Według badań naukowych najwięcej różnorodnych substancji prozdrowotnych zwierają liście, najmniej korzeń, choć ten ostatni również ma działanie lecznicze. Pokrzywa zawiera sporą ilość związków biologicznie czynnych. Liście są bogatym źródłem terpenoidów, karotenoidów i kwasów tłuszczowych, a także różnych niezbędnych aminokwasów, chlorofilu, witamin, garbników, węglowodanów, steroli, polisacharydów, izolektyn i minerałów. Ekstrakty z nadziemnych części pokrzywy są bogatym źródłem polifenoli, a korzenie zawierają kwas oleanolowy, sterole i glikozydy sterylowe.

Badania naukowe prowadzone nad różnego rodzaju roślinami pokazują w sposób oczywisty dobroczynny wpływ na zdrowie człowieka i funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Jednak wiedza naukowa w pewien sposób jest ograniczona, choćby poprzez metodologię badań i wybór ich przedmiotu.

Działanie pokrzywy z perspektywy Ajurwedy

Pokrzywa to taka roślina, która ma szerokie spektrum działania. Nie sposób wymienić ich wszystkich szczegółowo je opisując, gdyż jest ich naprawdę wiele. Skupię się, dlatego na kilku obszarach, w których pokrzywa osiąga niezwykłe efekty w ujęciu ajurwedyjskim.

Energetyka pokrzywy

Smak: cierpki/ gorzki

Energia: wychładzająca

Skutek po strawieniu: ostry/gorzki

Działanie na dosze: uspokaja pitta i kapha / w dużych ilościach podwyższa poziom VATA

W związku z tym, że jest to ziele cierpko-gorzkie, jest wręcz idealne dla doszy PITTA oraz KAPHA. Jej skutek po strawieniu jest ostry, co oznacza, ze nie zaszkodzi również doszy VATA, ale ta powinna spożywać ją z umiarem (np. 3 szklanki delikatnego naparu tygodniowo).

Z punktu widzenia ajurwedy pokrzywa jest zielem odmładzającym (rasayana) oraz tonizującym (szczególnie dla nerek i nadnerczy). Dzięki temu, że reguluje pracę nerek, ma wpływ również na czakrę sakralną (o czakrze sakralnej przeczytasz tutaj) oraz na kondycję włosów i paznokci, które są związane z nerkami i kośćmi.

Zioło to zwiększa naszą witalność (ojas), co oznacza, że osoby, które pozbawione są sił witalnych i energii będą widziały wyraźną poprawę przyjmując pokrzywę regularnie, w odpowiednich dawkach. Pokrzywa idealnie nadaje się dla osób, które są po długiej, wyczerpującej chorobie.

Młode liście pokrzywy od wieków używane były (i są) do celów wiosennej detoksykacji organizmu. Pobudzają one pracę wątroby, która wraz z nerkami jest naturalnym sprzymierzeńcem oczyszczania. Pokrzywa pomaga usuwać ama z organizmu, ponieważ stymuluje właśnie pracę wątroby i nerek.

Lekko ściągające i odżywcze działanie pokrzywy uelastycznia i wzmacnia naczynia krwionośne.

Zmniejszając nadmiar pitta w organizmie ludzkim i bezpośrednio oddziałując na rakta dhatu (krew) oraz rasa dhatu (limfę), wspomaga leczenie chorób skóry, takich jak egzema, łuszczyca, trądzik i inne stany zapalne.

Mimo, że w nadmiarze może zaburzać doszę VATA, to spożywana w odpowiedniej ilości pokrzywa będzie regulowała zaburzony u osób typu VATA metabolizm i procesy trawienne. Działa, bowiem wiatropędnie i wręcz “wyrzuca” z jelit nadmiarowy gaz. Z drugiej zaś strony, w przypadku silnej PITTA, jeśli zbyt silne agni powoduje biegunki, pokrzywa będzie wykazywać działanie hamujące.

W związku z tym, że pokrzywa ma wyraźny wpływ na redukcję doszy KAPHA i regulowanie gospodarki cukrowej, była od wieków stosowana także w przypadkach cukrzycy. Regularnie stosowana (wiele badań naukowych to potwierdza) reguluje poziom cukru we krwi, głównie, dlatego, że ma wpływ i na metabolizm, i na jakość krwi, i osocza i pracy nerek i wątroby.

Dzięki temu, że pokrzywa balansuje doszę PITTA, wpływa na poziomie fizycznym na uczucie złości i agresji. Niweluje napięcie i poprawia koncentrację.

Działanie pokrzywy z perspektywy Medycyny Chińskiej

Yi zhu qian – tak brzmi chińska nazwa pokrzywy. Podobnie jak w Ajurwedzie, Medycyna Chińska bardzo ceni sobie pokrzywę, jako ziele lecznicze. Opis energetyki ziela jest niemal identyczny z ajurwedyjskim, z tą różnicą, że Tradycyjna Medycyna Chińska wskazuje dodatkowo wpływ pokrzywy na obszar związany z sercem.

Według TCM pokrzywa ma działanie ochładzające wątrobę, rozpraszające wiatr, otwierające ujście toksyn, usprawniające przepływ płynów w naczyniach, rozpraszające nagromadzenie jedzenia w układzie pokarmowym. Jak widać, Ajurweda i Medycyna Chińska niemal w 100% zgadzają się co do działania pokrzywy. Dodatkowo pokrzywę zaleca się w przypadku bóli reumatycznych, zaburzeń lękowych u dzieci, syndromu bi (m.in. reumatyzm), nadmiaru wiatru i wilgoci.  (Leksykon naturalnych środków leczniczych, Kaczmarczyk-Sedlak, Skotnicki).

Współczesna fitoterapia

We współczesnej fitoterapii, jak i również farmakologii pokrzywa i jej wyciągi stanowią jeden ze składników leków przeciwcukrzycowych. Wykorzystuje się ją również w terapiach przerostu gruczołów krokowych (głównie korzeń pokrzywy).

Pokrzywa jest również składnikiem wielu odżywek do włosów, skóry i paznokci.

Dawkowanie i sposób spożywania pokrzywy

Najczęściej pokrzywę stosuje się w postaci naparów lub soków. Często można spotkać pokrzywę również w postaci kropli. Najłatwiej jednak spożywać ususzone ziele lub korzeń w postaci właśnie wspomnianego naparu lub bezpośrednio na skórę, włosy lub paznokcie.

NAPAR: przyjmować do 12 g suszu na dobę, rozdzielając na 3 porcje. Każdorazowo 4 g zalać 250 ml wrzątku, parzyć około 20 minut. Dzieci mogą przyjmować pokrzywę 2 razy dziennie, napar z 2 g na 250 ml wrzątku. Pokrzywę należy przyjmować nie dłużej niż 90 dni.

SOK: 50 ml soku dziennie przez 2 tygodnie.

OLEJ POKRZYWOWY NA STAWY: kilka garści ugniecione, świeżej pokrzywy zalać 700 oleju słonecznikowego i podgrzać delikatnie w garnku. Przełożyć wraz z pokrzywą do słoja. Po 10 dniach przecedzić i używać w przypadku bólu reumatycznego. Do wywaru można dodać również suszone płatki imbiru.

Podsumowanie

Pokrzywa, jako roślina znana od tysiącleci, jest doskonałym zielem, które można bezpiecznie stosować niemal u każdego. Przeciwskazaniem względnym do stosowania pokrzywy jest ciąża, ale w tej kwestii warto skonsultować się ze specjalistą.

Zaleca się jej stosowanie, w przypadku:

• niedoboru mikroelementów,
• osłabienie, brak energii,
• problemy skórne, w tym łupież,
• anemia,
• dna moczanowa,
• cukrzyca,
• pasożyty,
• nadczynność tarczycy,
• niestrawność, biegunka,
• łysienie,
• odmrożenia,
• choroby nerek.

Pamiętaj, aby skonsultować się z lekarzem lub terapeutą, jeśli chcesz podjąć terapię pokrzywą. Ten wpis ma charakter informacyjny, nie podejmuj działań samodzielnie.

Gdzie kupić?

Ja kupuję na www.magicznyogrod.pl 

Źródła:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6100552/